Downburst treft Pukkelpop

Een enorm tragisch voorval gisteren in het Belgische Hasselt: het driedaags muziekfestival Pukkelpop werd vol getroffen door een zware buienlijn. De circa 60000 bezoekers hadden geen ruimte om te schuilen en werden gegeseld door de elementen, waaronder hagelstenen van 3cm en windsnelheden van waarschijnlijk meer dan 100 km/uur (bomen, stands en tenten om).
Hieronder het radarbeeld van het tijdstip dat de bui binnenkwam:

Hasselt bevindt zich ten WNW van Maastricht, bij de kidneyboonvormige neerslagecho.
Dergelijke echovormen zie je vaak bij zeer actieve onweersbuien, zogenaamde HP supercells, en het heeft er alle schijn van dat de bui die Hasselt gisteren trof een supercell is geweest. Een dergelijke conclusie is echter alleen te maken m.b.v. doppler radar data en die data is niet vrij toegankelijk in onze contreien. Het zou ook om een zogenaamde kleine bow echo kunnen gaan; ook deze fenomenen zijn in staat bovengemiddeld zwaar weer voort te brengen.
Naast hagel en wind is er een ander gevaarlijk verschijnsel voor mensen in het open veld: de bliksem. En deze buienlijn heeft enorm veel bliksems geproduceerd:

Het filmpje hieronder laat het slot van het optreden van de band Skunk Anansie zien, het moment dat de downburst begon toe te slaan op het terrein (vanaf 50sec beter zichtbaar):

In de media en op internet is veel meer beeldmateriaal van gisteren te vinden.

De hamvraag de komende tijd zal zijn; was dit drama te voorkomen geweest?
Makkelijk antwoord: Ja, bij elke kans op gevaarlijk weer dergelijke buitenactiviteiten afgelasten. Maar dan zal er vaak voor niets een evenement niet doorgaan, want de kans dat een willekeurig punt door dergelijk zwaar weer getroffen wordt, is niet groot. Financiële belangen spelen daarbij een te grote rol, dus dit zal geen optie zijn.
Dat afgelopen juni Concert@Sea in Zeeland werd afgelast, was een juiste beslissing, maar de reden van afgelasting was niet de kans op een onweersbui, maar de harde tot stormachtige vlagerige wind en een dergelijk meteorologisch fenomeen is nu eenmaal beter te verwachtingen op lokaal niveau dan een zware onweersbui. Diezelfde dag bezocht ik een festival in Utrecht (ook hier tenten), maar het was geen probleem om dit festival door te laten gaan, want behoudens een paar felle regenbuien was het weer niet een spelbreker.

Beter zou zijn dat elk evenement een veilige locatie binnen bereik heeft om in geval van nood een schuilplaats te bieden. Maar een schuilkelder voor 60000 mensen lijkt me dan ook niet echt haalbaar.
Dat met grote zekerheid noodweer over een bepaalde plaats gaat trekken, is op z'n vroegst zo'n twee uren van te voren te zeggen. Maar om in dat tijdsbestek 60000 mensen te evacueren zal ook geen gemakkelijke onderneming zijn. Dus eigenlijk zijn er weinig mogelijkheden om drama's als Pukkelpop gisteren en 10 jaar geleden Dance Valley te voorkomen.

Wat mij tot nu toe het meest verbaast in deze hele zaak is dat ik net in het nieuws hoorde dat zowel de burgemeester van Hasselt als de organisatie van Pukkelpop niet op de hoogte bleken te zijn van het feit dat er onweer op komst was. Als dat juist is, hebben ze waarschijnlijk niet in contact gestaan met een meteorologisch professional en dat kan je de organisatie wel degelijk kwalijk nemen.

Dit weekeinde vindt ook het LowLands festival plaats in Biddinghuizen. In het verleden heb ik daar de meteorologische bewaking over gevoerd, dus ik neem aan dat ze ook dit keer weer bij een weerbedrijf een contract hebben afgesloten. Zo niet; zondag kan het onweren! Maar misschien blijft het ook wel prachtig weer...