Op zoek naar convectieve bergen in Amerika

Over twee maanden ga ik opnieuw samen met Ewoud en Roel het avontuur opzoeken in de Verenigde Staten. Het is weer de hoogste tijd om buien te jagen!
Nu komen in ons land geregeld buien voor, maar deze zijn vaak te slapjes voor de meeste chasers. Hun echte Mekka bevindt zich op de uitgestrekte vlakten van de Verenigde Staten. Hier zorgen geologie en verschillende luchtstromen voor de meest spectaculaire onweersbuien van de hele wereld. Voornamelijk in het voorjaar komen hier een aantal luchtsoorten met elkaar in contact met als resultaat onweersbuien zo groot als de provincie Utrecht.
Vanaf Texas helemaal tot de grens met Canada strekt zich een gebied uit met de naam Tornado Alley. In deze strook over het midwesten van de VS komen relatief veel buien voor die in staat zijn tornado’s (of windhozen) te produceren.
Een tornado is niet hetzelfde als een orkaan, zoals sommige denken. Een orkaan is een grootschalige depressie die over een groot gebied harde winden veroorzaakt. Een tornado is een slurf uit een (onweers)bui die over een relatief klein gebied verwoestende schade kan aanrichten. De winden in een tornado zijn namelijk de hoogste windsnelheden die aan ons aardoppervlak voorkomen.
Toch zijn deze hozen vrij zeldzaam. De meeste mensen die in Tornado Alley wonen, zullen zelden of nooit een tornado in hun leven zien. Het aanschouwen van een wervelwind is dus een zeer bijzondere ervaring.

Een gemiddelde dag uit het leven van een stormchaser
begint vaak halverwege de ochtend. In een motelkamer of op een andere slaapgelegenheid worden via het internet de laatste weerkaarten opgehaald. Aan de hand van deze kaarten bepaalt de chaser het gebied waar die dag de onweersbuien gaan ontstaan. Soms kan dit enkele honderden kilometers zijn van de plaats waar het motel staat. Na een goed ontbijt wordt de auto volgeladen met camera’s, laptop en radio’s en kan de reis beginnen. Het rijden op de Amerikaanse highways is gelukkig geen straf. Files komen in dit gebied niet voor, de wegen zijn vrijwel kaarsrecht en de auto’s zijn voorzien van cruise control. Dat is mooi meegenomen, want de reis naar het gebied met buien kan soms een halve dag duren. Onderweg is het vaak rijden onder blauwe luchten met temperaturen ruim boven de 25 graden. Een airco is dus geen overbodige luxe.
Op een gegeven moment kondigen zich grote witte torens aan boven de horizon. De eerste buien vormen zich en de achtervolging wordt ingezet. Het landschap is bijna reliëfloos, waardoor het zicht op de bui steeds goed blijft.
De buien die tornado’s produceren worden supercells genoemd. Dit omdat ze zeer goed ontwikkeld zijn en daardoor ook een veel langere levensduur hebben dan een ‘gewone’ onweersbui. Aangezien de tornado normaal gesproken aan de achterzijde van de bui ontstaat, gaat de chaser op zoek naar dit gebied. Hij probeert echter wel de zware regen en vaak enorm grote hagelstenen te ontwijken. Anders dan in Nederland ontwikkelen deze buien zich vaak in heldere lucht zonder laaghangende bewolking, waardoor het zicht erg goed blijft. De chaser gaat aan de achterzijde van de bui op zoek naar tekenen van rotatie en de zogenaamde wall cloud waar de tornado bij ontstaat. Ook bliksems, hagel en wolkenformaties zijn zeer spectaculair om te aanschouwen.
De kans dat een bui een tornado produceert, is overigens niet groot. De meest ervaren chasers zien slechts op een van de vijf buienjachten een tornado.
Eenmaal donker ontwaart zich een waar spektakel. Vrijwel elke seconde wordt de lucht opgelicht door fraai gekleurde bliksems. Na deze show is het weer uren rijden naar de motelkamer of je gaat op zoek naar een ander motel. Sommige chasers zijn dus ware nomaden. Tornado’s ontstaan niet elke dag, maar dat geldt ook voor onweersbuien. Sommige reizen maakt een chaser voor niets, maar de dagen dat er wel iets te zien valt, maken veel goed.

Het is trouwens niet aan te raden om zonder kennis van onweersbuien op zoek te gaan naar dit spectaculaire weer. Als je niet precies weet wat een tornado gaat doen, kan je in een nare situatie terechtkomen. Ook bliksems en windstoten vormen een potentieel groot gevaar.
Voor mensen die niet op zichzelf op pad willen of kunnen, maar wel eens een tornado willen zien, bestaan in Amerika een aantal reisorganisaties die toeristen meenemen op een tornadojaagvakantie. Je betaalt een bepaald bedrag en dan word je tien of veertien dagen rondgereden van de ene kant van Amerika naar de andere kant. Op zich heel relaxed natuurlijk, maar je hebt zelf weinig invloed op beslissingen die genomen worden. En een garantie dat je ook werkelijk een tornado te zien krijgt is helaas ook niet te geven.

Mijn eerste reis naar Tornado Alley heb ik samen met 3 vrienden ondernomen in 2001, alweer 14 jaar geleden. Op één van de laatste dagen kregen we gelukkig een tornado te zien, maar ook de dagen zonder tornado's waren dermate indrukwekkend, dat ik sindsdien al vele malen die kant op ben gereisd.
Hieronder een selectie weerfoto's van de vakantie in 2001. Destijds bezat ik nog geen goede digitale camera, waardoor de meeste foto's scans van negatieven zijn en dat komt de kwaliteit ten goede.